قایقِ مِدوسا، شاهکار نقاشی رمانتیک فرانسوی

قایقِ مِدوسا، از خیره کننده ترین شاهکارهای نقاشی رمانتیک فرانسوی و ماهرانه ترین نقاشی ژریکو است

"تئودور ژریکو" (Théodore Géricault)، نخستین نقاش بزرگ رمانتیک فرانسه بود. او معروفترین کار خود "قایق مدوسا" را در 1819 نقاشی کرد؛ یعنی هنگامی که دومین نسل از شاعران رمانتیک بریتانیایی (بایرون، شلی و کیتز) معروف ترین آثارشان را می سرودند. همانند آن ها، او بین 1788 و 1795 متولد شد و مثل آن ها نیز در جوانی در گذشت.

"قایق مدوسا"، نوعی مستند از پیامدِ غرق شدن کشتی است، با تمامی هیجانی که در یک صحنه فشرده شده است. کشتی فرانسوی مدوسا در 17 ژوئن 1816 در ساحل سنگال غرق شد. کاپیتان و افسران، شش قایق نجات را برای خود برداشتند و قایقی را که از دکل های به هم بسته ساخته شده بود، به خدمه و مسافران دادند. قایق های نجات مدتی قایق را یدک کشیدند؛ اما چون از سرعت آن ها می کاست، طنابش را بریدند. اگر چه قایق در شش کیلومتری ساحل قرار داشت، کشتی نجات تا سیزده روز بعد نیامد! در این مدت، تنها پانزده تن از سی نفر زنده ماندند. برخی برای زنده ماندن به آدم خواری متوسل شدند.

کاپیتان کشتی یک سلطنت طلب از خاندان بوربون بود. برای بسیاری از مردم فرانسه، چشم پوشی او از سرنشینان، به اندیشه «بگذارید به حال خود باشند» اشراف سالاری پیش از انقلاب شباهت داشت. به نظر می رسد نقاشی ژریکو، محرک انقلاب بود؛ چرا که از خودگذشتگی طبقات فرودستِ رنج دیده را در برابر بی عدالتی اشراف سالاری و مرگ به تصویر می کشید.

اگر چه درد، صورت ها و بدن های مردان روی قایق را در هم شکسته، "ژریکو" عذاب  آن ها را با امیدی عضلانی ترکیب می کند. نوری رمانتیک بر بدن های پرتکاپوی آن ها حرکت و آسمان دوردست را طلایی می کند.مرد سیاه پوست در بالا (ژان شارل) ناامیدانه در طوفان به کشتی ای در دوردست علامت می دهد. "ژریکو" او را به قهرمان تبدیل می کند. اگرچه از طبقه پایین جامعه است، بالاترین مکان را در تصویر دارد. او قهرمان رمانتیک آرمانی است که از زنجیرهای طبقاتی آزاد شده تا برادرانش را نجات دهد. ژان شارل چند روز بعد از این که نجات یافت،درگذشت.

این نقاشی عظیم 7 متری بسیاری از مردم را به حیرت واداشت. بزرگ ترین منتقد آن، "ژان اگوست دومینیک انگر" بود.

"اَنگر" درخواست کرد نقاشی را از دیوارهای لوور پایین بیاورند تا «سلیقه مردم را که باید فقط به زیبایی عادت کنند، مخدوش نکند.هنر باید فقط زیبایی باشد و به ما زیبایی بیاموزد».

بی علاقگی "اَنگر" به شاهکار ژریکو در سطحی وسیع به بیزاری از نقاشی رمانتیک منجر شد و جنگی هنری بین نئوکلاسیک ها و رمانتیک ها درگرفت. بعد از مرگ نا بهنگام "ژریکو" در 32 سالگی، حملات "اَنگر" متوجه جانشین "ژریکو"، "اوژن دلاکروا" شد.